AND THE EARTH TREMBLED – TADAO ANDO

Hompuku-ji nằm trên đảo Awaji. Như định mệnh đã sắp đặt, vào lúc 5:46 sáng theo giờ địa phương ngày 17 tháng 1 năm 1995, một trận động đất mạnh 7,2 độ Richter có tâm của nó ở điểm thấp hơn 14 km so với bề mặt phía bắc Awaji (34,36 ° E 135.039 N). Trận đại hồng thủy này, chỉ kéo dài 20 giây, khiến 6400 người chết, 236.000 người vô gia cư và hơn 67.000 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn, chủ yếu ở thành phố cảng Kobe gần đó. Việc Tadao Ando đóng góp 100.000 đô-la do Quỹ Hyatt trao cho Giải thưởng Pritzker dành cho trẻ mồ côi trong trận động đất Hanshin Awaji chính là thước đo về sự sâu sắc của cảm xúc liên quan đến những sự kiện này. Nhờ sự kiên cố vốn có, và vị trí của các công trình của Hompuku-ji và cả Ando ở Kobe như Rokko Housing, đều không bị hư hại bởi những thiên tai này.

See the source image — *Rokko Housing, Kobe*

Mặc dù đã có những ghi chép lịch sử về các trận động đất trong khu vực (một sự kiện có cường độ 7 độ richter trở lên vào năm 1596 và trận động đất mạnh 6,1 độ Richter vào năm 1916 ở gần như chính xác cùng một tâm chấn), nhưng nhiều người cho rằng Kobe ít gặp rủi ro hơn Tokyo hoặc các nơi khác trên đất nước Nhật Bản. Nếu các tòa nhà của Tadao Ando tại Kobe hoặc gần đó vẫn không bị hư hại, đó là do chúng được thiết kế để chống lại động đất. Các quy tắc xây dựng của Nhật Bản hiện được các kiến trúc sư áp dụng các biện pháp phòng ngừa thiên tai, nhưng những bức tường dày của Ando cũng được cho là sản phẩm của một vùng đất mà bản thân sự ổn định của trái đất có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Bên cạnh những đóng góp tài chính cho những đứa trẻ mồ côi trong trận động đất, Tadao Ando đã đóng góp vào sự hồi sinh của Kobe với hai dự án liên quan – Hyogo Prefectural Museum of Art (Kobe, Hyogo, Nhật Bản, 1999-2001) và Kobe Waterfront Plaza (Nhật Bản, 1998- 2001).

Các khu vực cảng của Kobe là nơi bị hư hại nặng nề nhất do váng dầu và nơi bảo tàng thanh lịch và uy nghiêm này giờ đây được đặt tại đó. Hơn là một đống đổ nát vào năm 1995, và vượt trên 1000 meiers nghiêm trọng ở khu vực Toor, Perfectural Museum được đánh giá cao dựa trên e Zone – một nơi quyền lực, không chỉ tượng trưng cho ý chí của nơi đây để đối mặt với thảm họa Wan, mà còn là hành động trong từng kiến trúc vững chắc. Tất nhiên, sự vững chắc trong kiến trúc đã được thử nghiệm khi trái đất rung chuyển vào năm 1095. Các đường nét và đường cong dọc theo mép nước, dẫn vào và đi ra từ bảo tàng. Ở đây cũng như nhiều địa điểm khác xác định một cảnh quan thiên nhiên và cảnh quan nhân tạo hình thành nên sự khác biệt và cùng nhau tham gia để tạo cảm giác về địa điểm. Từ sự hỗn loạn của thiên tai vươn lên theo trật tự của nền văn hóa và nền văn minh. Tada Ando xác định trật tự này, dựa trên tỷ lệ kiến trúc nội thất nghiêm ngặt, chặt chẽ của ông để chống lại sự tàn phá của thiên nhiên ở Kobe, đồng thời cũng chống lại sự rối loạn của môi trường đô thị điển hình. Ở phía đông bắc của Awaji, Tadao Ando đã thực hiện dự án tham vọng nhất trong cuộc đời của ông (Awali-Yumebutai, Hyogo, Japan, 1997-99).

Trên một khu đất có chiều dài hơn 600 mét và tổng diện tích khoảng 100 ha, Tadao Ando đã tham gia xây dựng một công viên do chính phủ quản lý bao gồm một vườn bách thảo, một nơi nghiên cứu về nghề làm vườn, một nhà hát ngoài trời, một hội trường, một khách sạn và một nhà khách. Địa điểm này là rất khác thường thường vì không hề chứa đất hay cát, nó như một phần của nỗ lực to lớn nhằm xây dựng hòn đảo nhân tạo mà trên đó có Sân bay Quốc tế Kansai ở Vịnh Osaka.

Như Ando nói: “Ý tưởng đầu tiên của chúng tôi là khôi phục cây xanh, và cụ thể hơn là tổ chức triển lãm hoa ở đó và phát triển khu vực này thành một khu vườn vĩnh viễn. Chúng tôi gọi đây là Vườn Thiên niên kỷ – Millennium Garden, và dự án được phát triển dựa trên chính cơ sở đó. Người ta đã quyết định rằng cơ sở trên sẽ được kết nối bởi các sinh vật sống, tức là thực vật, chẳng hạn như cây và hoa, dòng chảy của nước và con người. Alhambra ở Granada cung cấp một mô hình lịch sử. Ở đó, dòng nước liên kết với những sân trống nhỏ. Chúng tôi đã quyết định sử dụng những khái niệm như vậy tại nơi đây.”

Có vẻ như với sự công nhận trên toàn cầu mà ông đã nhận được, Ando đã phát triển ngày càng nhiều hơn trong quan niệm của ông về một môi trường kiến trúc bao gồm cả khung cảnh tự nhiên. Ando nói: “Khung cơ bản cho dự án này là vũ trụ tròn và vũ trụ vuông”. Như Shuji Takashina, cựu giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Quốc gia – National Museum of Modern Art ở Tokyo, đã chỉ ra, cách tiếp cận của Tadao Ando liên quan chặt chẽ đến khái niệm của ông cả về hình học lẫn tự nhiên.

Takashina nói: “Trong một bài giảng tại Đại học Yale năm 1987, có tựa đề ‘Cách đối phó với trạng thái trì trệ vô vọng của Kiến trúc Hiện đại (Đương đại) thông qua đối thoại và va chạm chặt chẽ với các yếu tố ngữ cảnh. Tôi sử dụng hình thức hình học để tạo trật tự cho tổng thể, bởi tôi tin rằng hình học chính là lý do kiến trúc … Hơn nữa, trong kiến trúc của tôi, tôi tìm cách tạo ra những tình huống con người có thể giao tiếp với thiên nhiên. Tôi muốn nhìn ra được những không gian bên trong các tòa nhà của mình đã thúc đẩy sự kết nối của con người và thiên nhiên, nơi người ta có thể cảm nhận được ánh sáng, không khí và mưa.”

Hình ảnh của Awaji-Yumebutai không thể truyền tải được hết bản chất trong không gian. Được liên kết với địa hình của khu vực, chức năng làm vườn của một phần của khu phức hợp và với vị trí gần biển, một loạt các tín hiệu thuộc về kiến trúc mô tả một Parcours nơi có sự kết hợp giữa âm thanh, ánh sáng và không gian. Du khách được đưa đến từng thế giới khác nhau, nơi nước chảy xiết, những bức tường hoàn chỉnh và ánh sáng xác định một hành trình khám phá bắt đầu. Một triệu vỏ sò được đặt bằng tay trên Wind AWali-Murebutal tạo ra một cách gọi của vòng tròn lặp của các phân đoạn nơi phương Bắc. Gió tham gia vào dàn nhạc thậm chí còn làm xao lãng những khu vườn hay lối đi của khu phức hợp này. Những khu vườn với bức tường bê tông và những hồ nước của Ando đạt được sự kết hợp ở cấp độ cao với thiên nhiên, nó được coi là một tác phẩm nghệ thuật . Giống như hầu hết các công trình kiến trúc của Tada Ando, bạn phải đến thăm và chiêm ngưỡng công trình Awaji-Yumebutai để có thể hiểu hết được.

Mặc dù Ando thường suy nghĩ sâu sắc về liên kết giữa thiên nhiên và các kiến trúc của ông, thì trong tác phẩm gần đây về Awal; ở Naoshima, và ở những nơi khác, ông đã nâng mối liên kết này lên một tầm cao mới. Với nỗ lực đề xuất một mục đích sử dụng mới cho không gian World Trade Center ở New York, Tadao Ando đã đề xuất một mặt cắt hình cầu lớn, giống một phần kiến trúc cảnh quan hơn là một công trình xây dựng thông thường (Dự án Ground Zero, New York, New York, USA, design: 12 / 2001-01 / 2002). Phần nổi của một quả cầu, một mô hình Trái đất được thu nhỏ lại theo một nghĩa nào đó, đã gợi ra một lời giải thích đưa Tada Ando đi sâu hơn vào những cân nhắc về triết học và chính trị so với những gì ông đã từng phát biểu trước công chúng.

Ông tuyên bố “ Trên thực tế vụ tấn công khủng bố là một hành động hoàn toàn không thể tha thứ, nhưng gốc rễ của sự kiện này cuối cùng nằm ở những xung đột giữa các nền văn hóa khác nhau, tức là xung đột giữa các giá trị kinh tế kiểu Mỹ, vốn chấp thuận việc tìm kiếm và phổ biến các tiêu chuẩn toàn cầu, cũng như các tiêu chuẩn của thế giới Hồi giáo, nhằm bảo vệ nền tảng tôn giáo của họ. Chúng ta nên phòng bị trước.” Ando kết luận, “có rất nhiều người không thể sống trong một hệ thống kinh tế dựa trên tiêu chuẩn toàn cầu của Mỹ. Bất cứ thứ gì sẽ được xây dựng ở đây sau sự kiện này phải được khuyến khích sự suy ngẫm về cách chúng ta sẽ sống cùng nhau như thế nào trên trái đất này.”

GIAI ĐOẠN TIẾP THEO có lẽ vì nhiều giải thưởng mà ông đã nhận được, và chắc chắn vì sự chú ý đồng loạt của các phương tiện truyền thông quốc tế, Tadao Ando đã và đang bắt đầu ngày càng xây dựng nhiều hơn bên ngoài đất nước Nhật Bản. Ngôi nhà đầu tiên của ông, tọa lạc tại Illinois (Ngôi nhà ở Chicago, Chicago, Illinois, Hoa Kỳ, 1993-97 và bảo tàng đầu tiên của ông tại Hoa Kỳ (Pulitzer Foundation for the Arts, Saint Louis, Missouri, USA, 1997-2001) đã củng cố danh tiếng trong cộng đồng quốc tế của Ando.

Một thiết kế đặc biệt đơn giản, Pulitzer Foundation lần đầu tiên được tưởng tượng là một công trình cải tạo một nhà máy ô tô di động cũ trong một khu vực bỏ hoang của Saint Louis như một phần của chương trình hồi sinh đô thị đã rửa tội “Grand Center” (giai đoạn 1).

Sau đó, một địa điểm mới khác đã được khách hàng lựa chọn sau khi cân nhắc kỹ lưỡng về chất lượng các công trình kiến trúc của Ando. Cấu trúc hoàn thành bao gồm hai hình hộp chữ nhật đều rộng 7,3 mét, nhưng có chiều dài hơi khác nhau: 62,2 mét và 65,9 mét. Phần cao hơn trong hai tập (có độ chênh lệch 3,05 mét) chứa phòng trưng bày chính có chiều cao gấp đôi, và thiết kế bê tông gần như khắc khổ được làm sống động bởi một hồ nước tại trung tâm. Bản thân Tadao Ando gọi thiết kế này là “một chiếc hộp không khoan nhượng”.

Khi mô tả phản ứng của mình với bối cảnh nước Mỹ, kiến trúc sư nhớ lại rằng ông đã bị ảnh hưởng bởi tác phẩm của cả Ludwig Mies van der Rohe và Louis Kahn. Thật vậy, có một sự đơn giản của Miesian trong thiết kế này, và một hồi ức về kiểu lặp lại thể tích đơn giản được thấy trong Bảo tàng Nghệ thuật Kimbell của Kahn (Fort Worth, Texas, Hoa Kỳ, 1967-72).

Sau công trình kiến trúc tương đối nhỏ này, Tadao Ando nhận sự ủy quyền do một kiến trúc sư nước ngoài giành được trong một cuộc thi quốc tế tại Hoa Kỳ, Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Fort Worth (Fort Worth, Texas, Hoa Kỳ, 1999-2002). Với diện tích sàn lớn hơn gần bảy lần so với của Pulitzer Foundation, Bảo tàng Fort Worth nằm gần Bảo tàng Nghệ thuật Kimbell nổi tiếng của Louis Kahn (1967-72)

Nó bao gồm một loạt các hình hộp chữ nhật song song, nhịp điệu chỉ bị gián đoạn bởi hình bầu dục xiên của quán cà phê. Ba ngôi nhà hình hộp ngắn hơn chứa các khu vực triển lãm, trong khi hai ngôi nhà hình hộp dài hơn chiếm nhiều không gian công cộng hơn. Những khu vườn rộng lớn và một cái hồ nước lớn tạo ra các khu vực ngoài trời liền kề nhằm góp phần tạo nên ý nghĩa riêng về bảo tàng và là niềm tự hào của nhân dân. Ở đây, cũng như rất nhiều công trình khác của ông, Tadao Ando sử dụng ngữ vựng của Chủ nghĩa Hiện đại để tạo ra những hiệu ứng mới, để chứng minh rằng hình học Euclide không phải là quá khứ trong ngành kiến trúc. Cả Pulitzer Foundatioon cho Nghệ thuật và Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại của Fort Worth đều cung cấp cho Tada Ando cơ hội cộng tác với các nghệ sĩ khác.

Ông đặc biệt nói về công việc của mình với nhà chiêm tinh học Richard Serra. “Không phải là tôi biết rõ về tác phẩm của Richard Serra, nhưng cả hai bảo tàng Pulitzer Foundation và Bảo tàng Fort Worh hoặc các bảo tàng khác tôi từng làm việc ở Hoa Kỳ, đều đã đặt những tác phẩm ủy quyền của ông ấy. Tôi nghĩ lần đầu tiên tôi biết về ông ấy là vào năm 1978 khi đến thăm nhà Frank Gehry. Gehry nói rằng mặc dù tác phẩm của Serra trên hết có sức mạnh, nhưng thực tế nhà điêu khắc này rất thông minh và tinh tế. Tôi có nhận thức rõ hơn về cuộc đối thoại đầy tiềm năng giữa các nhà điêu khắc và kiến trúc sư vào năm 1987 khi tôi được mời giảng dạy tại Yale. Frank Gehry và Richard Serra đã đến thiết lập các workshops tại thời điểm đó với tên gọi Well. Các nhà nghệ thuật đã cố gắng tìm ra những tầng sâu nhất của tâm hồn con người, “Tadao Ando nói. “Công trình kiến trúc luôn được ra đời từ nhiều điều kiện, trạng thái khác nhau, trong khi hầu hết các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra mà không có cần có những điều kiện ấy.

Kiến trúc khó có thể nhìn sâu vào bên trong tâm hồn bởi vì nó cần phải giải quyết các điều kiện kiên quyết”, các tác phẩm nghệ thuật như tác phẩm điêu khắc bằng thép khổng lồ của Richard Serra là chắc chắn là sản phẩm được làm ra bởi một số điều kiện nhất định. Serra đã thành công khi xử lý những tấm thép nặng với sự thành thạo và nhẹ nhàng chứng tỏ ông đã giải quyết được các vấn đề về trọng lượng và cân bằng vốn có trong những vật liệu này. Bản thân Serra phân biệt nghệ thuật và kiến trúc bằng cách nói rằng kiến trúc phải phục vụ cho một mục đích nào đó, trong khi nghệ thuật thì không, ít nhất là theo cách cụ thể hoặc nghĩa đen là như vậy.

Serra và Ando dường như đều có ý hiểu như nhau mặc dù khác biệt về ngữ nghĩa trong câu nói. Tadao Ando đã thực hiện một dự án mới quan trọng ở châu Âu vào năm 2003. François Pinault Foundation dành cho Contemporary Art sẽ được xây dựng trên con sông Seine, trên mũi sông lịch sử Seguin tại Paris (France, design: 01/2001-04/2005) nơi đặt các nhà máy sản xuất ô tô của Renault trước đây.

François Pinault là chủ sở hữu nhà đấu giá Christie’s và nhãn hiệu Gucci, cũng là người mua các tác phẩm nghệ thuật gần đây nhất, nhưng vì nhiều lý do khác nhau mà ông quyết định từ bỏ dự án lle Seguin, muốn Ando tân trang lại Palazzo Grassi trên Grand Canal ở Venice (Ý, 2005-06), một công việc mà ông đã hoàn thành vào năm 2006. Pinault tiếp tục mang đến Tadao Ando một nhiệm vụ về không gian nghệ thuật đương đại ở phía đối diện kênh Grand, tại Punta della Dogana (Venice, Ý, 2007-09), đây từng là cơ quan hải quan của thành phố.

Từ năm 2007 đến năm 2009, kiến trúc sư người Nhật Bản đã thành công trong việc biến di tích lịch sử, được xây dựng ban đầu vào thế kỷ 15, thành một nơi trưng bày nghệ thuật đương đại sống động từ bộ sưu tập của Quỹ Pinault. Khi cuốn sách này được phát hành, Tadao Ando đang tích cực làm việc tại một phòng trưng bày nghệ thuật đương đại khác cho François Pinault – công trình cải tạo khu vực Bourse du Commerce of the Halles ở Paris.