HOMES FOR THE SPIRIT

– MÁI ẤM TINH THẦN –

 

Khi được hỏi liệu ngài có theo đạo hay không, Tadao Ando có trả lời: “Tôi cảm thấy mục tiêu của hầu hết các tôn giáo đều giống nhau, đó là làm cho con người ta trở lên hạnh phúc và nhẹ nhàng với chính bản thân họ. Tôi không có bất kì mâu thuẫn nào trong công việc thiết kế nhà thờ Thiên chúa giáo”. Thật vậy, Ando đã xây dựng một số nhà nguyện Thiên chúa giáo và các nhà thờ tự và chiêm niệm khác. Có một chất lượng quy trình nhất định trong kiến trúc của ông nói chung, đó là liên quan đến thiết kế của các ngôi đền Nhật Bản. Ando nói: “Tôi không đề cập trực tiếp đến các ngôi đền trong công việc của mình, nhưng đúng là tôi đã đến thăm quan rất nhiều các tòa nhà như vậy, và vô thức ý tưởng về một lối vào gián tiếp thường xuyên lặp lại trong công việc của tôi. Kiến trúc Nhật Bản hầu như không bao giờ đối xứng và điều này chắc chắn đã đi sâu vào tiềm thức của tôi.” Chính ở những nơi chiêm nghiệm của ông, những sự thật này xuất hiện rõ ràng nhất, làm nổi bật những phẩm chất khiến Tadao Ando trở nên khác biệt, khiến ông trở thành một trong những kiến trúc sư vĩ đại của thời đại. Công trình kiến trúc đáng chú ý nhất của Tadao Ando cũng chính là công trình kiến trúc đơn giản, mộc mạc nhất của ông. Đó là nhà thờ Ánh Sáng (Ibaraki, Osaka, Nhật Bản, 1988-89; trang 138) nằm trong khu dân cư thuộc ngoại ô cách trung tâm Osaka 40km về phía Đông Bắc.

Công trình bao gồm hệ thống bê tông hình chữ nhật được đặt chéo một góc 15 độ so với bức tường đơn lập. Bức tường ngăn buộc những du khách phải quay lại đi vào nhà nguyện. Với Ando để bước vào và trải nghiệm được kiến trúc đòi hỏi phải có hành động đầy nghị lực và kiến thức nhất định về kiến trúc. Bên trong, sàn và ghế dài có kết cấu thô được làm từ ván giàn giáo màu tối để làm nổi bật thiết kế. Theo cấu hình khác, sàn nhà thấp dần về phía bàn thờ, cạnh các bức tường phía sau có các khe hở ngang và dọc tạo thành hình chữ thập, với ánh sáng tràn ngập không gian. Nhà thờ Ánh Sáng được xây dựng cho Nhà thờ Ibaraki Kasugaoka, như một thành viên của Nhà thờ Chúa Kito thống nhất ở Nhật Bản, theo lệnh của Mục sư Noboru Karukome, nhà thờ có tổng diện tích sàn chỉ 113m², nhưng lại là một sức mạnh không ai có thể phủ nhận. Đối với Mục sư Karukome, nơi đây gợi nhớ đến những lời Chúa Kito: “Nơi nào hai hay ba người cùng nhau đến dưới nhân danh ta, thì ta sẽ luôn hiện diện ở đó với họ.” 

Trong quá trình xây dựng, người ta đã phát hiện ra rằng không có đủ ngân sách cho mái nhà. Ando nói với công ty xây dựng rằng anh ấy sẽ coi nhà thờ đã hoàn thành như ban đầu, rộng mở với trời cao, và lãnh đạo công ty sẽ quyên góp những thứ cần thiết. Vì vậy, ông cũng đề xuất rằng không có kính trong lỗ mở hình thánh giá, cho phép gió thổi qua nhà nguyện ngay khi ánh sáng lọt vào. Bị từ chối vì giá lạnh mùa đông, ý tưởng này cũng là biểu tượng cho sự nhấn mạnh nhất quán của Ando về việc đóng cửa môi trường đô thị trong khi thừa nhận các biểu hiện của tự nhiên. Cần lưu ý rằng lỗ mở trên bức tường của Nhà thờ Ánh sáng giả định một hình dạng không phải là thập tự giá truyền thống của Cơ đốc giáo. Thanh ngang thấp hơn mức có thể, ngay trên tâm. Sự khác biệt tinh tế này là quan trọng. Cho mỗi người cho riêng mình ánh sáng. Mục tiêu của các tôn giáo là tương tự, như kiến trúc sư nói, và mục tiêu của tôn giáo là một tâm linh, được thể hiện dưới dạng xây dựng, vượt ra ngoài nhận dạng cụ thể. Một lần nữa để thể hiện cam kết của mình với các công trình mà ông đã xây dựng, Tadao Ando đã thiết kế Trường học Chủ nhật cho Nhà thờ Ánh sáng bắt đầu từ năm 1997 (Ibaraki, Osaka, Nhật Bản, 1998-99; trang 146).

Nắm bắt được các chủ đề của nhà thờ trước đó, Ando đã làm việc thông qua Trường học Chủ nhật như một nhà soạn nhạc sẽ hình thành một biến thể âm nhạc. Một bức tường góc cạnh lại tiếp tục đi theo một hướng góc xiên qua mặt sau của tòa nhà, nhưng sự khác biệt ở đây được thể hiện ra rất nhiều, với đồ nội thất bằng gỗ dành riêng cho khu vực được thêm vào như sự cân bằng. Ấn tượng nhất có lẽ là cách kiến ​​trúc sư liên kết kết cấu mới với kết cấu xưa cũ thông qua việc sử dụng một mái che lối vào liền kề. Có vẻ như Trường học Chủ Nhật luôn là một phần của kế hoạch, mặc dù trên thực tế nó mới được bổ sung. Tuy nhiên, có thể nói rằng Trường học Chủ nhật khác với cấu trúc trước đó một cách rất tinh tế. Khi xây dựng Nhà thờ Ánh sáng ban đầu, Ando không được nhiều người biết đến, và khách hàng đã không bỏ ra một khoản ngân sách quá lớn. Mười năm sau, Trường học Chủ Nhật thực sự phù hợp với người bạn hàng xóm nổi tiếng, nhưng nó theo cách khó có thể mô tả, nó cầu kỳ hơn, ít hơn một sản phẩm của sự cấp bách hơn là nhà thờ. Mặc dù ván ép được sử dụng trong Trường học Chủ nhật, nhưng đây không phải là những tấm ván thô dùng cho bê tông đúc tại chỗ của nhà thờ, cũng không có nghi ngờ gì về việc ngôi trường sẽ được xây dựng mà không có mái che.

Awaji là hòn đảo lớn nhất của Biển Nội địa, cách Tokyo 600 km về phía Tây Nam đối diện với Kobe trong Vịnh Osaka. Tại đây, trên một ngọn đồi phía trên một cảng nhỏ, Tadao Ando đã xây dựng Đền thờ Nước của riêng mình (Awaji, Hyogo, Nhật Bản, 1990-91; trang 262). Được gọi là Hompuku-ji, đây là một ngôi chùa trực thuộc của Ninna-ji ở Kyoto, được thành lập vào năm 888 với tư cách là trụ sở của giáo phái Phật giáo Shingon của Nhật Bản. Men theo lối đi bộ nhỏ, du khách đầu tiên sẽ nhìn thấy một bức tường bê tông dài, cao ba mét, chỉ có một lỗ mở. Qua cánh cửa này, người ta không tìm thể thấy lối vào, mà là một bức tường khác, lần này là bức tường trống nhưng cong, giáp với đường đi rải sỏi trắng. Đi qua bức bình phong bê tông này, du khách sẽ thấy hồ sen có hình bầu dục, dài 40m và rộng 30m. Ở trung tâm hồ, có cầu thang đi xuống lối vào của ngôi đền. Bên dưới hồ sen, trong một hình tròn đường kính 18M, kiến ​​trúc sư đã khoét một hình vuông rộng 17,4m. Tại đây, bên trong một khung gỗ đỏ, một bức tượng Phật quay lưng về hướng Tây, nơi có khe hở duy nhất đón nhận ánh sáng rực rỡ của mặt trời lặn. Tại đây vào lúc hoàng hôn, lời nói của Ando có thể được hiểu rõ ràng hơn: “Kiến trúc đã và đang quên rằng không gian cũng có thể là nguồn cảm hứng.” Tada Ando quan tâm đến các dự án nhỏ nhưng đặc biệt đã tạo ra những công trình kiến trúc nổi bật, như là Không gian Thiền dành cho một gia đình do Ando xây dựng trong khuôn viên của UNESCO ở Paris (Pháp, 1995; trang 152).

Công trình kiến ​​trúc nhỏ với diện tích sàn chỉ 33 mét vuông này nằm trên một khu đất rộng 350 m² nằm giữa Trụ sở UNESCO của Marcel Breuer (1953-58) và Hội trường gần đó do Pier Luigi Nervi thiết kế. Đáng chú ý, nó còn nằm cạnh khu vườn Nhật Bản do Isamu Noguchi (1956-58) tạo ra với 88 tấn đá mang về từ Shikoku. Cuối cùng, trên bức tường gần lối vào của Không gian Thiền, treo Thiên thần Nagasaki, một tác phẩm điêu khắc nhỏ là một phần của Nhà thờ Urakami ở thành phố đó khi quả bom phát nổ vào ngày 9 tháng 8 năm 1945. Ando đã sử dụng đá granit được chiếu xạ bởi Hiroshima bom nguyên tử ở đây cho lưu vực và để lát đường bên trong. Bên trong hình trụ bê tông cao 6,5m, có hai khe hở nhưng không có cửa, ánh sáng lọt vào qua một giếng trời dải hẹp chạy quanh chu vi của nó và chiếu vào bức tường bê tông. Một lần nữa, Tadao Ando đã tạo ra một không gian mang lại cảm giác tâm linh mạnh mẽ, lần này là tại một khu vực khó hơn nhiều so với trước đây. Nước chảy nhẹ nhàng bên dưới lối vào dốc thoai thoải mang lại cảm giác yên bình được khẳng định bởi sự đơn giản mạnh mẽ của chính cấu trúc.

Dịch sách: ANDO Complete Works 1975 – Today (Philip Jodidio)

Bản dịch khác về kiến trúc của Tadao Ando: The simplicity of perfection

• Book

Share post: